Πυθία λεγόταν η ιέρεια στο Μαντείο των Δελφών η οποία έδινε στους θνητούς , χρησμούς για τα μέλλοντα εκ μέρους του Θεού Απόλλωνα. Το ιερό μαντείο των Δελφών, ή αλλιώς ο ναός του θεού Απόλλωνα βρισκόταν στο βουνό Παρνασσός, περικυκλωμένο από έλατα.
Πρώτη Πυθία
κατά την Παράδοση είναι ή κόρη τού Απόλλωνος η Φημονόη, πού μετά απ’ αυτήν πολλές έφεραν ως τιμήν τ’
όνομά της. Ήταν η πρώτη που εφηύρε τον εξάμετρο στίχο των χρησμών. Σ’ αυτήν
απέδιδαν την ρήση που φερόταν αναγραμμένη στο χρηστήριο των Δελφών: “Γνώθι
σαυτόν”.
Ό Παυσανίας αναφέρει ως πρώτη Πυθία τού Θεού την Δάφνη.
Η ενδυμασία της Πυθίας ήταν απλή. Δεν φορούσε αρώματα, μύρα και δεν γνώριζε την γυναικεία πολυτέλεια. Δεν έκαμε
χρήση λαδάνου ή
λιβάνου. “Έκαιγε απλά δάφνη
και το αλεύρι κριθαριού ήταν το μόνον της στολίδι”
Η Πυθία αρχικά ήταν νεαρά Παρθένος. Η συνήθεια του να εκλέγεται νεαρή παρθένος διεκόπη όταν ο Θεσσαλός Εχεκράτης ερχόμενος για να συμβουλευθεί το μαντείο, είδε την παρθένο προφήτισσα και γοητευμένος από την ωραιότητά της, την απήγαγε και την βίασε. Οι κάτοικοι τότε των Δελφών, απαγόρευσαν δια νόμου τη χρησμοδότηση στις παρθένες. Το λειτούργημα τότε ανατέθη σε γυναίκες άνω των 50 ετών, οι οποίες όφειλαν να φορούν ενδύματα νεαρής κοπέλας, εις ανάμνηση της παλιάς προφήτισσας.
Πριν η Πυθία ανέβει στον τρίποδα, υποβαλλόταν σε μια ιδιαίτερη προετοιμασία. Άρχιζε με τριήμερη νηστεία και κατά την ημέρα της τελετής, λουζόταν με το νερό της Κασταλίας. Έπλενε συνήθως τα πόδια και τα χέρια της, και μερικές φορές κι ολόκληρο το σώμα, έπινε νερό από την Κασσιώτιδα πηγή στην οποία ο Απόλλων είχε μεταδώσει μέρος της ενθουσιαστικής του δυνάμεως. Έπειτα, μασούσε φύλλα δάφνης που συλλέγονταν από την Κασταλία κι όπως λέει ο Λουκιανός, προσκαλούσε τον Απόλλωνα να μην καθυστερήσει να προσέλθει και να υποβάλει γρήγορα τους χρησμούς. Η παρουσία του Θεού γινόταν αισθητή όταν αρχικά σειόταν η δάφνη της θύρας του Ιερού και το Άδυτον σειόταν.
Στην όλη προετοιμασία της Πυθίας για χρησμοδότηση, ανήκαν και οι θυμιάσεις καιόμενης δάφνης και αλεύρου κριθαριού. Κατά τον Στράβωνα, όταν η Πυθία διαισθανόταν την παρουσία του Θεού, τότε οι Ιερείς την συνόδευαν μπροστά στο τρίποδα.
Όταν η Πυθία ετοιμαζόταν από τον Θεό, γνώριζε ήδη ν’ απαριθμήσει όλους τους κόκκους της άμμου και να καταμετρήσει τις απέραντες εκτάσεις των θαλασσών .Όλοι οι αιώνες και οι καιροί, όλα τα πεπρωμένα, συσσωρεύονταν μέσα της φράζοντας την δίοδο στη φωνή και την αναπνοή. Τότε άρθρωνε λέξεις πολλές φορές κραυγάζοντας, τις οποίες λέξεις συγκέντρωναν οι προφήτες και δίνοντας τους την απαραίτητη αλληλουχία έλεγαν το χρησμό. Στο τέλος αυτής της διαδικασίας οι προφήτες τη συνόδευαν ξανά στο δωμάτιό της όπου παρέμενε αρκετές μέρες, έτσι ώστε να αναπληρώσει τις δυνάμεις «μετά την κόπωση εκ του Θείου ενθουσιασμού», λέει ο Λουκανός